Vegan FAQs
Moet ik nu met proteïneshakes beginnen?
Zeker en vast niet. Eiwitten komen zowel in dierlijke als plantaardige producten voor. Om gezond te blijven moet ons dieet uit gemiddeld 10 à 15% eiwitten bestaan en daar geraak je makkelijk aan met een plantaardig voedingspatroon. Sterker nog, uit onderzoek blijkt meer en meer een verband te bestaan tussen de consumptie van dierlijke eiwitten en het ontstaan van ziekten zoals kanker, hart- en vaatziekten en osteoporose.[i]
De meeste groenten, peulvruchten, noten, zaden en sojaproducten bevatten voldoende eiwitten. Je hoeft hier zelfs geen extra grote porties van te eten om aan je aanbevolen dagelijkse hoeveelheid te geraken.
Ga ik een ijzertekort oplopen?
Ijzer associëren we traditioneel met rood vlees, en veel vleesproducten bevatten inderdaad ijzer. Als vegan en zeker ook als vrouw is het belangrijk om op je ijzerinname te letten.
Veel groenten en noten bevatten gelukkig van nature voldoende ijzer om een tekort te kunnen vermijden. Enkele ijzerrijke producten zijn spinazie, linzen, bonen, erwten en sojaproducten zoals tofu en tempeh. Noten en zaden zoals pompoenpitten, hennepzaden, sesamzaadjes, cashewnoten, amandels, pijnboompitten en macadamia’s zijn ook een goede bron.
Hoe zit dat nu met die B12?
Cobalamine, beter gekend als vitamine B12, komt van nature voor in dierlijk voedsel of bacteriën. Dieren krijgen deze vitamine binnen door voedsel te eten dat bedekt is met bacteriën, of door de bacteriën die al van nature aanwezig zijn in hun eigen ingewanden. Wij mensen hebben veel bacteriën in onze darmen, maar alleen in de dikke darm. Helaas kunnen wij de vitamine B12 die in de dikke darm wordt aangemaakt niet opnemen. Vitamine B12 wordt namelijk alleen in de dunne darm opgenomen en deze ligt stroomopwaarts van de dikke darm.
Lang geleden kregen mensen geen vitamine B12-tekort omdat ons eten niet zo proper was als nu. In tegenstelling tot dieren hebben wij de gewoonte aangenomen om ons eten af te spoelen en te bewerken voor we het opeten. De natuurlijke bacteriën die op de buitenkant zitten spoelen we er op die manier ook vanaf. [ii]
Je kan dus best een supplementje nemen iedere dag om zeker geen tekort op te lopen op lange termijn.
En calcium?
It’s official, volgens een Harvard studie kan je calcium uit plantaardig voedsel halen! [iii] Het klassieke geloof dat de consumptie van zuivel leidt tot verminderde botbreuken krijgt ook geen wetenschappelijke ondersteuning meer. Je mag je melksnor vanaf nu dus achterwege laten, want een gebalanceerd plantaardig dieet stelt je in staat om voldoende calcium via je voeding binnen te krijgen.
Calcium komt van nature voor in groene bladgroenten zoals spruitjes, boerenkool en spinazie. Ander voedsel zoals bonen, linzen, noten, zaden en sojaproducten zoals tofu bevatten dit ook, maar in iets kleinere hoeveelheden.
Voor de bescherming van je botten is het belangrijk om voldoende calcium en ook vitamine D binnen te krijgen, maar het zijn niet enkel deze zaken die je botten weerbaar maken. Wetenschappers weten nu dat een complexe samenwerking van vitaminen, mineralen en fytonutriënten je botgezondheid in stand houdt. Het gaat dan om een combinatie van eiwitten, vitamine K, A, E en C, fosfor, ijzer, silicium, sodium, magnesium, potassium, koper, zink, foliumzuur, vitamine B6 en B12. Een supplement hoeft dus niet.
Soja is toch ook slecht voor het milieu?
Sojaproductie gaat tegenwoordig inderdaad gepaard met massale ontbossing en het verjagen van de laatste inheemse volkeren. Soja is alomtegenwoordig in ons leven en sinds de jaren ’50 is de productie ervan wereldwijd met een factor 15 gestegen. Het is de basis voor tofu, sojasaus en vleesvervangers, maar wordt ook verwerkt tot olie en meel. In die laatste vorm zetten landbouwers het vooral als veevoeder in.
Het feit dat sojameel het meest voorkomende veevoeder is, is meteen ook de reden waarom sojaproductie met de vinger gewezen wordt. Indien we massaal onze vleesconsumptie zouden verlagen, zouden we veel minder soja nodig hebben. Een ander deel van de oplossing is een beter toezicht op het landgebruik om de biodiversiteit te bewaren. [iv]
Wat gaat mij dat allemaal kosten?
Je kan je plantaardig voedingspatroon zo goedkoop of zo duur maken als je zelf wil. Seizoensgroenten en -fruit zijn meestal heel betaalbaar. Zetmeelproducten zoals aardappelen en peulvruchten eveneens. Je kan een gerechtje oppimpen met speciale kruiden, of exotische ingrediënten, maar vaak hoeft dat niet eens voor een smakelijk eindresultaat.
Wat is het verschil tussen biologisch en plantaardig eten?
Het BIO-label wordt toegekend aan producten die afkomstig zijn uit de biologische landbouw. Die producten moeten voor de volle 100% biologisch zijn, tenzij het om verwerkte producten gaat. In dat geval moet minimaal 95% van de ingrediënten afkomstig zijn uit de biologische landbouw.
De biologische landbouw gebruikt geen kunstmatige meststoffen en chemische pesticiden. Alleen goedgekeurde additieven zijn toegestaan. Genetisch gemodificeerde organismen, kunstmest en synthetische pesticiden zijn niet toegelaten.
Het EU BIO-label houdt wel rekening met dierenwelzijn en de algemene principes van milieuzorg, maar het gaat niet per se om vegetarische of vegan producten. [v] Zo kunnen vlees- en visproducten het BIO-label ontvangen, net zoals eieren of kaas.
Veel producenten van plantaardige voeding letten er wel op dat hun productieproces in overeenstemming is met het BIO-label, maar plantaardig eten is niet per se biologisch geteeld of verwerkt.
Is plantaardig eten dan altijd gezonder?
Dat hangt ervan af. Iemand die enkel leeft van bier en frietjes gebakken in plantaardige olie, volgt technisch ook een plantaardig dieet, maar dat zou ik toch niemand aanraden. Verschillende studies hebben uitgewezen dat als je erop let dat je voldoende gevarieerd eet en alle vitaminen en mineralen binnenkrijgt, je perfect gezond kan zijn als vegan. [vi]
Als je nu helemaal overtuigd bent dat volledig vegan worden the way to go is, ga dan toch maar eerst even langs bij je huisarts. Hij of zij kent je dossier en kan je opvolgen tijdens je transitie. Mijn prioriteit in de zaak is vooral jullie met smaakbommetjes te laten kennis maken. Sommige gerechten zijn uitgesproken gezond, anderen minder.
[i] The No-B.S. Guide to vegan protein, https://www.forksoverknives.com/wellness/vegan-protein-guide-athletes/, 2021. [ii] Vitamine B12, https://www.forksoverknives.com/wellness/every-vegan-vegetarian-needs-vitamin-b12/, 2021. [iii] Calcium en botten, https://www.forksoverknives.com/wellness/calcium-and-bone-health-what-plant-based-eaters-need-to-know/, 2021. [iv] Sustainable agriculture – Soy, https://www.worldwildlife.org/industries/soy, 2021. [v] Biologische landbouw: Het EU-Biolabel, https://www.labelinfo.be/label/biologische-landbouw-eu-biolabel#:~:text=Het%20EU%20Biolabel%20is%20een%20milieulabel.,zijn%20uit%20de%20biologische%20landbouw, 2021.